15 سپتامبر 2022- تحقیقات جدیدی که در نشست سالانه انجمن اروپایی مطالعات دیابت در استکهلم، سوئد (19 تا 23 سپتامبر) ارائه شد، نشان می دهد که محصولات لبنی، به ویژه محصولات کم چرب و ماست، با خطر کمتر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط هستند. به گفته محققان ایتالیایی، گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط است، اما می توان مقادیر متوسطی از ماهی و تخم مرغ را به جای آنها مصرف نمود.

دیابت نوع 2، شایع ترین شکل دیابت است و زمانی رخ می دهد که لوزالمعده نتواند انسولین کافی تولید کند و یا انسولینی که تولید می کند، به درستی کار نکند (حساسیت کم به انسولین).

اضافه وزن و چاقی عوامل خطر اصلی هستند و به دلیل اپیدمی چاقی پیش بینی می شود که بروز دیابت نوع 2 در جهان افزایش یابد. عوارض شایع عبارتند از بیماری قلبی، بیماری کلیوی، از دست دادن بینایی و مشکلات گردش خون که می تواند منجر به قطع پا شود.

دستورالعمل های غذایی موجود برای پیشگیری از دیابت نوع 2، خوردن غذاهای گیاهی خاص مانند غلات کامل، سبزیجات، میوه ها، حبوبات، روغن زیتون و محدود نمودن مصرف اکثر محصولات حیوانی است.

با این حال، همه ی منابع پروتئینهای حیوانی از نظر تغذیه ای برابر نیستند. دانستن اینکه چگونه محصولات حیوانی مختلف با دیابت نوع 2 مرتبط هستند، به تدوین دستورالعمل های جدید و به روز کمک می کند و انتخاب بهترین غذاها برای کاهش خطر ابتلا به دیابت را برای افراد آسان تر می کند.

برای انجام این کار، دکتر Annalisa Giosuè، و همکارانش از گروه پزشکی و جراحی بالینی در دانشگاه فدریکو دوم ناپل، در ایتالیا، مروری بر متاآنالیزهای موجود در ارتباط بین غذاهای مختلف حیوانی و دیابت انجام دادند. این نوع از مطالعات که به آنها " review of reviews یا بررسی مرورها" گفته می شود، یکی از بالاترین سطوح شواهد موجود در پزشکی را ارائه می دهند.

محققان برای این کار، پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، Web of Science،Scopus  و Embase را برای متاآنالیزهای دوز- پاسخ شامل مطالعات مربوط به رابطه ی بین غذاهای مختلف و دیابت نوع 2 جستجو نمودند.

13 متاآنالیز واجد شرایط شامل 175 تخمین از 12 فرآورده حیوانی مختلف ( کل گوشتها، گوشت قرمز، گوشت سفید، گوشت فرآوری شده، ماهی، کل لبنیات، لبنیات پرچرب، لبنیات کم چرب، شیر، پنیر، ماست و تخم مرغ) که ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش یا کاهش دهند، در این مطالعه مرور شدند. در این مطالعات گوشت قرمز شامل گوشت گاو، بره و خوک بود، در حالی که گوشت سفید شامل مرغ و بوقلمون، و گوشتهای  فرآوری شده شامل بیکن، سوسیس و گوشتهای سرد مانند کالباس که در اغذیه فروشی ها عرضه می شود(deli meat)، بود.

با مصرف 100 گرم در روز گوشت بطور کلی (20 درصد افزایش خطر) و 100 گرم گوشت قرمز (22 درصد افزایش) و 50 گرم در روز گوشت های فرآوری شده (30 درصد) خطر ابتلا به دیابت نوع 2 افزایش قابل توجهی داشت. کیفیت شواهد در حد متوسط ​​بود.

مصرف روزانه ی 50 گرم گوشت سفید با افزایش کمتری در خطر دیابت نوع 2 (4 درصد) مرتبط بود.

دکتر Giosuè، گفت: چندین دلیل بالقوه برای این افزایش خطر وجود دارد. به عنوان مثال، گوشت قرمز و فرآوری شده منابع مهمی از اجزایی مانند اسیدهای چرب اشباع شده، کلسترول و آهن هِم هستند که همگی باعث التهاب مزمن سطح پایین و استرس اکسیداتیو می شوند و به نوبه خود می تواند حساسیت سلول ها به انسولین را کاهش دهند.

گوشت های فرآوری شده همچنین حاوی نیترات، نیتریت و سدیم هستند که در کنار سایر اثرات نامطلوب، می توانند به سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس آسیب برسانند.

در مقایسه، گوشت سفید دارای محتوای چربی کمتر، پروفایل اسیدهای چرب مطلوب تر و مقدار کمتر آهن هِم است.

در مقابل، به نظر می رسد که غذاهای لبنی در برابر دیابت نوع 2 از فرد محافظت می کنند، یا رابطه خنثی با ایجاد این بیماری دارند.

شیر (200 گرم در روز) با کاهش 10 درصدی خطر ابتلا به دیابت، کل لبنیات (200 گرم در روز) با کاهش 5 درصدی این خطر و لبنیات کم چرب (200 گرم در روز) با کاهش 3 درصدی این خطر، ماست (100 گرم در روز) با کاهش 6 درصدی این خطر همراه بود.

پنیر (30 گرم در روز) و لبنیات پرچرب (200 گرم در روز) هیچ تأثیری بر خطر ابتلا به دیابت نوع 2 نداشتند. کیفیت شواهد متوسط ​​تا پایین بود.

دکتر Giosuè، گفت: محصولات لبنی سرشار از مواد مغذی، ویتامین‌ها و سایر ترکیبات فعال زیستی هستند که ممکن است تأثیر مطلوبی بر متابولیسم گلوکز (فرآوری قند توسط بدن) بگذارد. به عنوان مثال، پروتئین‌های آب پنیر موجود در شیر باعث تعدیل افزایش سطح قند خون پس از غذا می‌شوند.

پروبیوتیک ها همچنین اثرات مفیدی بر متابولیسم گلوکز دارند، که ممکن است توضیح دهند که چرا مصرف منظم ماست با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط است.

او افزود که اگرچه نتایج نشان می‌دهد که محصولات لبنی کم‌چرب مفیدتر از محصولات لبنی پرچرب هستند، اما به دلیل اندازه ی کوچک کاهش خطر و کیفیت پایین شواهد، باید با احتیاط با این یافته برخورد کرد.

مقدار روزانه 100 گرم ماهی و یک تخم مرغ در روز نیز ارتباط خنثی با خطر دیابت نوع 2 را با کیفیت شواهد پایین نشان داد.

دکتر Giosuè گفت: دیابت نوع 2 یکی از دلایل اصلی مرگ و میر ناشی از رژیم غذایی در سراسر جهان است. اطلاعات بیشتر در مورد چگونگی تاثیر اجزای مختلف رژیم غذایی بر کاهش یا افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2، کلید پیشگیری از آن است. اگرچه دستیابی به شواهدی با کیفیت بالا برای ارائه توصیه‌های قوی نیاز به تحقیقات دقیق‌تری دارد، اما مرور گسترده ما از شواهد علمی نشان می‌دهد که مصرف منظم غذاهای لبنی در مقادیر متوسط، به ویژه محصولات کم‌چرب، شیر و ماست، ممکن است به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 کمک می کند.

همچنین واضح است که در حالی که گوشت قرمز و فرآوری شده باید به مقدار کم مصرف شود، مقادیر متوسط ماهی و تخم مرغ می توانند جایگزین های خوبی باشند.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2022-09-dairy-products-moderate-amounts-diabetes.html